Te’eki Maau Lelei ngaue ki he misini Taiolosisi (dialysis) ko e tokoni mei ‘Amelika: Hon ‘Akau’ola
Kuo fakahaa ‘e he Minisita Mo’ui ‘a Tonga Siale ‘Akau’ola ki he ongoongo ni, kuo ne vakai ki he mitia fakasosiale ki he ngaahi fakamatala fekau’aki pea mo e ngaahi tokoni misini Taiolosisi tokoni ki Tonga ni, ka ‘oku ‘ikai kakato ‘a e ngaahi fakamatala mo maau ‘o hangee ko e palani ngaue.
Pea ko’ene tu’u ia he taimi ni, ‘oku te’eki ke maau mai ‘a e ngaahi fakamatala fakamuimuitaha mei he timi mei ‘Amelika ‘oku fengaue’aki mo e Pule’anga, ke fokotu’u ‘a e misini tailosisi. Ka ko’ene maau malie ‘a e ngaue ‘e toki tuku mai ‘e he Potungaue ha fakamatala fakaikiiki mo maau ange, he kuopau ke ‘uluaki ‘ave ‘a e fakamatala ki he Kapineti kenau ‘uluaki mea’i pea toki faka’ataa ki he ngaahi kautaha ongoongo.
Kuo ‘iai foki ‘a e ngaahi fakamatala ia kuo ‘ave he ope ‘o fekau’aki mo e ngaahi feitu’u ‘eiai ‘a e ngaahi misini tailosisi, mo e ngaahi fakamatala kehe pe, kae fakatatau pea mo e fakamatala mei he Minisita Mo’ui, ko e konga pe ia ‘o e fakamatala, ka ko e fakamatala kakato ‘e toki tuku mai ha kakato ‘a e ngaue ni.
Ko e kaveinga ‘eni ia ‘oku fu’u mahu’inga ki he kakai ‘o e fonua pea ‘oku mahu’inga hono langa’i hake pea mahino ‘oku nga’unu pe ngaue kimu’a, hili ia ha ta’u ‘e taha ‘o e huufi ‘o e konga kelekele ‘i he ta’u kuo’osi ‘i Veitongo ke langa ai ‘a e senita ki he Tailosisi. Ko e konga ‘o e fengaue’aki mo e tangata Tonga nofo ‘Amelika ko Siaosi Brown ‘oku nofo Salt Lake City.
‘Oku fakafuofua ki he kakai ‘e toko 40-50 ‘oku fiema’u e tokoni ‘a e misini Tailosisi, ka ‘oku ‘ikai lava koe’uhi ko e ‘ikai ke lava ‘e he potungaue ‘o fakapa’anga.
‘I he taimi tatau ‘oku mahino ‘a e mamafa ‘o e ngaahi misini Taiolosisi pea mo hono ngaahi fiema’u pau, ‘o hangee ko e fale totonu ke fakahoko ai ‘a e ngaue, ko e kau ngaue kuo ‘osi ako’i mo teuteu’i lelei kenau fakahoko ‘a e ngaue’aki ‘o e misini. Ko e kotoa ‘o e ngaahi ngaue ko’eni ‘oku lolotonga fakahoko ia ‘e he potungaue pea mo e kautaha tokoni mei Salt Lake pea toki kamata, ke fakapapau’i ‘e hokohoko lelei ‘a e mo tolonga ‘a e ngaue mahu’inga ni.
Kaekehe koe totongi fakapa’anga ki he Taiolosisi ‘oku kehekehe pe ‘o fakatatau ki he tu’unga fakapa’anga ki he ngaahi fonua. Ka ko e faka’avalisi kapau ‘oku fiema’u ke tu’o 3 he uike hoo faito’o ‘oku ‘i he $30,000 ki he $75,000 ki he ta’u. ‘I he fakamahina ‘oku ‘i he $3000 ki he $5000.
Pea ko e tu’unga koia ki hano fokotu’u ‘i Tonga ni ‘oku te’eki ke mahino pe ‘e totongi pe ‘ikai, ka ko e fakamole fakapa’anga ke lava ‘o lele ‘a e ngaue ni ‘oku mahino ‘a e lahi ‘o e fakamole kiai. Pea ka ‘iai ha totongi mahalo ‘e totongi faka’atu’i pe ‘o fakatatau mo e masiva ‘a e kakai ‘o e fonua.
Ko e tu’u he lolotonga ni ko e kau mahaki ‘a Tonga ni ‘oku nau ngaue’aki ‘a Fisi mo Nu’usila, ka ‘oku ki’i ma’ama’aange ‘a Fisi. Ko e tanaki atu ki he totongi ‘o e faito’o ‘a e tikite vakapuna pea mo e nofo’anga mo e me’atokoni mo e ngaahi fakamole kehe, ‘oku mahino ko e fakamole lahi ‘oku fakahoko ‘e he famili takitaha.
Ka ‘oku ‘ikai kei tatali ‘a e kakai ‘o e fonua ke fai mo fokotu’u ‘a e senita ke ne to’o atu ‘a e kavenga fakapa’anga ‘o e fakamole ‘o e folau ki muli.
