Tauta’aki famili kae ‘ikai lava telio pekia ka kuo ‘osi ‘apo
Mahalo ko’ene toki hoko ‘eni ha me’a pehee ‘oku ‘ilo kiai ‘a e to’utangata ko’eni, ko hano ‘osi ‘apoo ha pekia pea iku ke ta’ofi ko’euhi ko e tau’aki ta’aki ‘a e famili pe kohai ‘oku pule lahi ki he sino ‘o e pekia.
Na’e iku ke ta’ofi ai ‘a e telio kae ‘oleva kuo mahino ha tu’utu’uni fakalao pe kohai ‘e pule ki he sino ‘o e pekia, ka kuo ‘osi totongi ‘a e fakamole ki he konga mala’e, fale mate mo hono ‘apoo.
Fakatatau pea mo e ngaahi fakamatala kuo tuku mai mei he famili tonu ‘i he ope ke takitaha fakafonuhia’i ‘aki ‘ene tafa’aki. Ko e pekia Senituli Tauki’uvea na’e mavae mo hono ‘ofa’anga (Lupi Toafa Tauki’uvea ‘i he angamaheni pe ‘o e palopalema ‘o e nofo fakafamili. Pea iku ia ke toe ‘iai ‘a e patina ‘o e pekia ko Afuafu mei Ha’apai ka ‘oku nofo Nu’usila, ka na’e te’eki ke fakahoko ha vete fakaloa.
Ko e nofo ko’eni ‘a e pekia mo Afuafu lolotonga ‘oku ‘iai hono fokoutua fakasino pea ‘iai ki’i taimi na’ana folau ai ki Tonga pea na toki foki mai ki Nu’usila. Pea ko e taimi tatau ‘o hangee ko e ngaahi fakamatala, na’e ‘ikai ke lelei ‘a e vaa ‘o e mali mo e fanau pea fanga tuofafine ‘o e pekia ‘o a’u pe ki he mate ‘a e pekia ‘i he funga ‘o e patina.
‘Oku pehee he toufefine ‘o e pekia na’e lava mai mei ‘Aositelelia he fakaikuiku ‘a e mo’ui e pekia, na’e ‘osi kole ange ‘a e pekia ka ‘iai hano ‘aho pea fai pe ia ‘i Nu’usila. Pea ko e me’a ia na’e hoko ko e maloloo ‘a e pekia na’e teuteu hono putu ke fakahoko ‘i Nu’usila.
Ko e me’a ‘oku mahino mei he ngaahi fakamatala ‘a e ongo tafa’aki ‘o hange mali, mo e fanau ‘oku ‘iai ‘a e pekia, na’e ‘ikai ke sai honau vaa pea a’u pe ki he mate ‘a e pekia ‘oku te’eki ha vaa lelei.
Ko e me’a pango foki ‘ene hoko ‘eni, he na’e ‘iai mo e ni’ihi na’e teke mui he mali, ke ‘eke’i fakalao pea na’e tui kiai ‘a e uitou he koia ‘a e pule lahi ko e mali fakalao neongo kuona mavae fuoloa. ‘Oku toe teke he ni’ihi tatau ‘a e feinga pa’anga ke fua’aki ‘a e fakamole ‘o e putu he kuo ‘osi fakafoki ‘e he tuofefine ia mo e patina ‘ena seniti na’e totoni ki he fakamole. Pea ‘oku te’eki ke ‘ilo pe koeha ‘a e tu’unga ‘o e feinga pa’anga, pe ‘oku poupoua pe ‘ikai.
Kaekehe ‘oku kei fai pe feinga ‘a e uitou mo e fanau mo e ni’ihi ‘oku teke mui mo poupou kiai, ke fakatatali ki ha’anau maau kae toki faka’osi ‘a e ouau ‘o e putu. Pea ko e feinga ke fakafolau atu ‘a e fanau ‘a e pekia mei Tonga ni, ka na’e fakahaa ‘e he tuofefine ia na’anau ‘osi fakamotumotu ki he’enau tamai koe’uhi ko’ene li’aki ‘enau fa’ee.
Ko e fetukuaki ko’eni ‘oku ‘ikai ke ‘ilo ai he kakai pe kohai ‘oku mo’oni, ka ‘oku toe ‘ilo lahiange ai ‘a e kakai ki he tu’unga ‘o e famili mo e anga ‘enau nofo. Ka ko e faka’ofa taha ko e sino ‘o e pekia.
‘E feinga ‘a e ongoongo ni ke muimui’i ‘a e Talanoa pe koeha hono iku’anga, ka ‘oku totonu ke ako ai ‘a e tokolahi ki he mahu’inga ‘o e nofo fe’ofo’ofani mo e kavei koula ‘a e Tonga. He ko e ‘osi ange ‘a e ‘aho ko e famili tonu pe ‘oku ngalivale pea ‘ohake he ope ke ‘ilo kiai ‘a mamani kotoa.
