Pekia Paula Naitoko te’eki ke mahino hono makatu’unga
Ko e ongoongo fakamamahi ki he famili pea mo e pule mo e kau ngaue ‘o e ‘api ko Tolitoli ‘a e pekia ‘a e taha ‘o e kau tangata’eiki hopoate ko Paula Naitoko.
‘I hono ‘ohake ‘e he Faifekau ‘o ‘api ko Tolitoli (Semisi Kava) ‘i he efiafi Tusite 1 ‘o ‘Aokosi ‘a e ongoongo fakamamahi ni, na’e fetu’utaki ai pe ‘a e ongoongo ni ‘i he taimi tatau ki he Komisiona Pilisone Mr. Semisi Tapueluelu ‘a e makatu’unga ‘o e pekia ‘a Naitoko.
‘I he fakama’ala’ala mei he Komisiona, “Ko e malolo ‘o ha popula ‘i he Pilisone , kuopau ke fai hono sula, koe’uhi he ‘oku lolotonga tauhi ia ‘I he malumalu ‘o e Kalauni.
Pea kuo ‘osi tuku ki he kau Polisi kenau ngaue ki he tupu’anga ‘o e pekia. ‘E ngaue fakataha kiai ‘a e Potungaue Polisi mo e Potungaue Mo’ui mo e kau Sula. ‘E toki fakahaa fakalao ai ‘e he Sea ‘o e kau Sula ‘a e tupu’anga totonu ‘o e malolo ‘a e pekia.”
‘Oku mahu’inga foki ‘a e makatu’unga ‘o ha pekia ‘a ha hopoate ‘i pilisone koe’uhi ko hono lolotonga tauhi fakalao kinautolu ‘i he tu’utu’uni ‘a e lao. Ko e tokolahi leva ‘oku malava pe ke hoko ‘ene pekia ha fa’ahinga ‘uhinga kehekehe ‘o hangee ko e tu’unga fakamo’uilelei pe ko ha fakakaukau kehe.
Ko Naitoko na’e tu’utu’uni ‘a e Fakamaau’anga ke ne halaia pea ke ngaue popula ko e tukuaki’i ki he fengaue’aki mo ha ni’ihi ki hono huu mai ‘a e faito’o konatapu ‘i ha puha fakamoimoi. ‘I he hopo, na’e te’eki ke pe fakahaa ‘e Naitoko pe ko e faito’o konatapu ko e me’a ‘ahai pea a’u pe ki hono tautea ia.
Na’e ‘iai pe hono kaunga ngaue na’e fou he me’a tatau ka na’e loto ia ke ne fakahaa ‘a e tokotaha ha’ana ‘a e faito’o konatapu pea na’e puke ia he kau Polisi ‘o faka’ilo, ka na’e hao ia he hopo ko e ‘ikai maau ‘a e ngaue ‘a e kau Polisi.
‘I he ngaahi ‘aho si’i kuo ‘osi na’e fakahoko ai ‘e he Faifekau Pilisone Semisi Kava ‘a e kole ki he kakai ‘o e fonua, kenau tokoni ange ha ngaahi sipi kafu ma’ae fanau hopoate koe’uhi ko e fu’u momoko ‘a e ‘ea he ngaahi ‘aho ni. Ka ‘oku fakatauange pe na’e ‘ikai kaunga ‘a e pekia ‘a Paula ko hano fakatupunga ha’ane mokosia pea kapau ‘oku toe ‘iai hano mahaki tauhi ‘e toe koviange.
Na’e takimu’a ‘e he ta’ahine Pilinisesi (Mata’aho) ‘a e tokoni sipi kafu ki he fanau hopoate ‘ene a’u tonu ki he ‘api ko Tolitoli ‘o foaki ‘a e ngaahi kafu.
Kaekehe ko e makatu’unga ‘o e pekia ‘a Naitoko ‘e toki aofangatuku ia ‘e he kau Sula pea toki tuku mai ki he famili mo e kakai ‘o e fonua, ka ko e anga pe ia ‘o e ngaahi fifili kehekehe.
‘Oku ‘iai ‘a e fiekaungamamahi ki he uitou mo e famili pea pehee ki he pule mo e kau ngaue ‘o e ‘api ko Tolitoli.
