Tukuange he Mafi to ki Manamo’ui 2022 faingamalie ako mo ‘akapulu, kae ‘alu ngaue fakamisinale ta’u 2
Ko e misi mo e taumu’a ia ‘a e ki’i tamasi’i mo e matu’a kotoa ‘oku ako mo ‘akapulu ‘enau fanau, ke ma’u ha’ane sikolasipi ako mo va’inga he ngaahi fonua muli ‘oku totongi lelei ai ‘a e sipoti ‘akapulu. Kae lahi taha ange ‘a e faka’amu koia he fanau mo e matu’a ‘i Tonga ni, koe’uhi ko e mo’ui masiva.
‘Oku ‘ikai foki ko ha me’a fo’ou ia ki he kakai ‘o e fonua he kuo tokolahi pe ha ni’ihi ‘o ‘etau fanau Tonga kuo nau ma’u ha ngaahi faingamalie sikolasipi ki he ngaahi fonua muli pea nau iku ‘o ongoongoa ai ‘I he mala’e ‘o e ‘akapulu, ‘o hange ko Malakai Fekitoa (Auck-Blues, All Blacks), Taniela Tupou (QLD Reds, Wallabies), Vaea Fifita (Hurricaines , Scarlet), Konrad Hurrell (Warriors, Titans), Folau Fakatava (Highlanders, All Blacks) mo e ni’ihi tokolahi pe kuo nau fou ‘I he faingamalie tatau.
Ka ko e makehe ‘anga ‘o e talanoa ni ko ha talavou na’a ne hoko ko e Mafi to ki Manamo’ui 2022 ( Matapule lahi oe apiako), Tevita Ha’angana, ta’u 18 ‘o Ha’akame, ne ‘oange ha faingamalie sikolasipi ke ako mo va’inga ‘akapulu ‘I he taha ‘o e ngaahi ‘univesiti talaa ‘o Siapani, ‘o hange ko ‘ene vahevahe faka’osi ki hono kaingalotu kimu’a pea ne mavahe atu ‘I he uike ki he ako’anga fakafaifekau ‘I Nu’usila (MTC)
Fakatatau ki he’ene vahevahe fakamafana ne fakahoko, ‘oku ‘ikai ko ha me’a fo’ou ia ‘a hono teu’i ‘e he Kolisi Tonga ‘a e fanau ako ‘oku taleniti ki he ‘akapulu pea kumi honau ngaahi faingamalie ki Siapani, pea kuo tokolahi pe ha fanau ako kuo nau ‘alu atu ki Siapani ‘I he ngaahi faingamalie pehe ke fakatupulaki ai honau taleniti. Ka ‘I he taimi ne ‘omai ai ‘a e faingamalie na’a ne fakatokanga’I hake kuo hokosia ‘a e taimi ke ne ‘alu atu ai ‘o ngaue fakamisinale ‘I he fungavaka ‘oku ne kau ki ai (LDS) pea koe’uhi ko e talu ‘ene tupu hake mo ‘ene tukupa ke ‘alu ‘o ngaue he ta’u ‘e 2 ma’ae ‘Eiki, na’a ne fili leva ke tukuange ‘a e faingamalie.
Hili ‘ene fakapapau’i ‘ene fili ke tukuange ‘a e faingamalie, na’a ne ‘ohovale kuo fetu’utaki mai mo e kalapu ‘i Siapani ko e Kintetsu Liner ‘oku lolotonga va’inga ai ‘a e feesi maloloo ‘a e Wallaby, Quiet Cooper, mo ha faingalie fakapa’anga lelei ange, pea ke hangatonu pe ia ‘o va’inga fakakalapu pea ko e toki hoko ‘eni ha me’a pehee ‘i he hisitolia ‘o e Kolisi Tonga. Ne sio ‘a e ‘apiako ko ha matapa ia ke ne fakaava kae ma’u ai ha faingamalie ma’ae kaha’u ‘o e ‘apiako. Pea ‘I he ‘ene hoko ko e matapule lahi ‘o e ‘apiako na’a ne ongo’I ‘oku ‘I ai hono fatongia ke fakaava e faingamalie ni ma’ae ‘apiako. Pea ko e ‘uhi ko e ma’u’anga mo’ui hono famili ko e fakatau atu ‘a e ngaue fakamea’a ‘a ‘ene fa’ee ‘i he maketi na’a ne pehe ko ha faingamalie eni ke solova ai ‘a ‘enau ngaahi faingata’a’ia fakapa’anga.
‘I he taimi ne kamata ke veiveiua ai ‘a ‘ene fakakaukau ki he fili te ne fakahoko, ne ongo malie mai ‘a e lea ‘e ne fa’ee, ‘i he’ene pehe, “TEVITA ‘E LELEI ANGE PE KIA AU KEU NOFO MASIVA, KA KE ‘ALU ‘O FAKAHOKO ‘A E NGAUE FAKAFAIFEKAU, ‘I HA’O MA’U MAI HA PA’ANGA LAHI KAE ‘IKAI KE KE ‘ALU ‘O FAI ‘A E NGAUE ‘A E ‘EIKI.”
.Na’e ongo ia ki hono loto pea ne fakakaukau’i pe ‘e fefee ‘ene ‘alu ki he Kolisi ‘o fakahaa ‘ene fili, ka na’e hoko pe ke ne ‘alu ki he tokoni puleako ‘o fakahaa kiai. Ka na’e mahino ‘a e ‘ikai fiemalie ‘a e ‘apiako pea talaanga ke toe ‘alu pe ‘o fakakaukau kiai”, ko e vahevahe ia ‘a Tevita.
‘I he hoko atu ‘e Tevita, “Na’e toe fetu’utaki mai ‘a e kalapu ‘o kole pe ‘e lava ke ‘aluange pe ha fo’i uike ‘e ua ‘o ki’i feohi mo e timi mo e kalapu pea foki mai, ka na’ana tali ‘ikai pe.”
Na’e hoko foki ‘ene tukuange ‘a e ngaahi faingamalie ko’eni ke hangee kuo tukutukunoa’i ia he Kolisi pea ko e me’a fakamamahi ke ne a’usia ha fa’ahinga ongo pehee, koe’uhi ko e taimi lahi na’ane ako mo feilaulau ai ma’ae ako ‘o a’u ki he tu’unga ko’ene hoko ko e Mafito ki Manamo’ui, ko e fakalangilangi ma’olunga taha ia ha tamasi’i ako he Kolisi Tonga,
‘Oku ui ‘a Tevita ke ngaue ki hotau fonua kaunga’api ko Solomone mo Vanuatu, ‘o ngaue’aki ‘a e lea fakapilitania, fakafalanisee, mo e Bislama.
Kuo tokolahi pe ha fanau va’inga pehee kimu’a ‘o hangee ko e Mate Ma’a Tonga koia ko Will Hopoate, ka ‘oku ne toe foki mai ‘o hoko atu he levolo ma’olunga ‘ene va’inga.
