Tukuaki’i na’e Fa’ao he pule’anga ‘a e ngaahi fale na’e tufa he pule’anga maloloo ki he kakai masiva ‘ango’ango
Na’e mahino pea mei he feme’a’aki ‘a e Fale Alea he houa pongipongi ‘aneafi, hono tukuaki’i na’e fa’ao he pule’anga lolotonga ‘a e ngaahi fale koniteina na’e tufa ‘e he pule’anga motu’a ki he ngaahi famili masiva ‘ango’ango.
Fakatatau mo e ngaahi talanga, ko e fale ‘e taha na’e ‘osi tufa ki he famili ‘i Holonga Tongatapu pea mo e fale ‘e tolu ki Ha’asini. Ko e fakaloloma ‘o e fo’i fa’ao ko’eni ‘oku lahilahi hono kovi. Ko e taha ‘oku pehee na’e ‘osi si’i maau ‘a e ngaahi famili hono ngaahi ‘a e fakava’e ke tu’u kiai ‘a e fale koniteina pea ko e si’i feinga ‘a e kakai masiva ‘ango’ango, ka na’e fa’ao ia ‘ikai ha ongo’i ‘e taha ki he si’i hela mo e mole ‘a e famili.
‘Oku toe hangee ‘ene haa ki he kakai ‘o e fonua, ‘oku kei malohi ange ‘a e tausino ‘a e pule’anga lolotonga ki he pule’anga motu’a ke veuki ‘a e ngaue kotoa pe kuonau fakahoko, ‘o tatau ai pe ‘ene lelei pe kovi kae ‘ikai ngaue’aki ‘a e konisenisi.
Na’e fu’u mafana ‘aupito ‘a e Fakafofonga Tongatapu 9 Steven Toumo’ua, he mahino na’e hanga he pule’anga ‘o fa’ao ‘a e fale koniteina na’ane foaki ki he famili na’e vela honau fale ‘i Holonga. Fakatatau mo’ene fakamatala, na’e ‘oange ‘a e fale ke tokoni ki he ngaue ‘a e ‘ofisi ‘o e vahenga pea mo e hoko ‘a e vela ‘i Holonga pea ne foaki ‘a e fale ki he famili. Na’ane toe fakahaa ki he tokoni Palemia, ka ‘oku ‘iai hanau loto kiate kinautolu pea faiange pe kia nautolu, kae ‘oua si’i ‘ai ke uesia ai mo e kakai masiva ‘o e fonua.
Kaekehe na’e tui ‘a e Palemia le’ole’o Hon. Taniela Fusimalohi, ko e ngaue na’anau fakahoko ko e palani ngaue ia ‘a e pule’anga. Pea fakatatau mo’enau fakatotolo na’e mole ‘a e fale koniteina ‘a 26 pea ‘oku fiema’u ke fakafoki kotoa ke toki fakahoko ‘e kinautolu ‘enau ngaue.
Ka na’e hoko ‘eni ia ke mamahi mo ‘ita lahi ‘a Tongatapu 9, he ta’efakapotopoto ‘a e fakahoko fatongia. He ko e foaki na’e fakahoko ki he kakai faingata’a’ia pea na’anau fakahoko ‘a e ngaue ki he fakava’e pea oo atu ia ‘o fa’ao mei he honau mata pea ‘oku ta’efakapotopoto ‘aupito mo ta’efakalotu.
Na’e kamata ‘a e talanga ki he kaveinga ni lolotonga ‘a e talanga’i ‘a e lipooti ‘a Vava’u 16, ko e lave ‘a e lipooti ki he poloseki Tapanekale ‘a e pule’anga. Ko e poloseki ‘a e pule’anga ki he kakai ‘oku ‘ikai kenau lava ‘o langa hanau fale. Kuo langa he pule’anga ha ngaahi fale pea kuo ngaue’aki he pule’anga lolotonga ‘a e ngaahi fale koniteina na’e langa ki he folomu ke tokoni ‘aki ki he kakai ko’eni.
Na’e toe fakahaa ‘e he Palemia le’ole’o ‘oku toe ‘a e fale ‘e teau tupu ke fakahoko ‘aki ‘a e ngaue ko’eni. ‘Oku ‘ikai ngata ai na’e toe tukuaki’i ‘oku filifili manako ‘a e tufa na’e fakahoko he puleanga motu’a pea ‘oku ‘uhinga ‘eni ki he kolo ‘o e vahenga fili ‘a e pule’anga motu’a.
