Me’a Tama Pilisinisi Kalauni, ke ngaue fakasevaniti ma’a hono kakai
‘Oku angamaheni ‘aki ‘a e taimi ‘oku me’a ai ‘a e fale ‘o e Tu’i ‘i ha fa’ahinga katoanga pe polokalama ‘oku fakahoko, ko honau me’a’anga ‘a e taumu’a. Pea ‘oku angamaheni mo mahino ia ki he Tonga kotoa ko e fakalangilangi ‘o e fakataha’anga koia ‘oku fakahoko kotoa ia ki he taumu’a, ki he fale ‘o Tupou.
Ka ‘i he fuofua Konifelenisi ‘a e kau faiongoogo pea mo e Palemia mo’ene Kapineti, na’e hangee ‘oku fehalaaki ha me’a ‘i he me’a ‘a e Tama Pilinisi Kalauni mei he tafa’aki fakataha mo e toenga ‘o e kau Minisita, kae taumu’a ‘a e Palemia ia mo e kau faiongoongo.
Ko e me’a fakataha ‘a e Tama Pilinisi Kalauni mo e toenga ‘o e kau Minisita, ko e fakamahino ia ‘oku ne me’a mei he sea ko e sevaniti ki hono kakai, koe’uhi ko e fatongia kuo hilifaki ki hono uma, ko e Minisita ki he Potungaue ki Muli pea mo e Tamalu’i ‘Ene ‘Afio.
Na’e me’a ai pe foki ‘a e Tama Pilisini kalauni ‘i he toenga ‘o e Konifelenisi ‘o a’u ki he’ene tuku pea ne toki me’a atu. Pea ‘oku mahino ai ‘ene anga fakatookilalo ke me’a pe mei he tafa’aki kae me’a ‘a e Palemia ia mei taumu’a ki he kau faiongoongo.
Na’e ‘iai foki ‘a e tokolahi na’anau fakaanga’i ‘a e faiongoongo ‘a e ABC, ‘i he’ene fehu’i ki he Tama Pilinisi fekau’aki mo’ene tali ‘a e fakaafe ki he lakanga Minisita, ka na’e ‘ikai ke ne tali ‘a e ‘uluaki fakaafe kimu’a. Pea na’e vakai atu ‘a e ongoongo ni, na’e ‘osi mateuteu mai ‘a e Tama ke tali ‘a e fehu’i, ka na’e pehe’i holo pe he Palemia kene tali ‘eia. ‘Oku mahino pea mei he tali ‘a e Palemia ko e malu kolo pea ko e naunau pe ia ‘o e politiki. Na’e ‘ikai foki toe feinga mai Tama Pilinisi Kalauni ia ke tali ‘a e fehu’i, kae fai’aki pe ‘a e tali ‘a e Palemia, ka ‘oku ‘ikai faingata’a ia ke me’a ki ha fa’ahinga kaveinga.
‘I he taimi tatau ko e tali kuo fakahoko mei he Pule’anga ki he ABC, ko e tali fakapolitiki he ko e mala’e ‘o e politiki.
Na’e ‘ohake pea mo e fehu’i mahu’inga pea mei he Kele’a, ‘o fekau’aki pea mo e ‘ikai ha fakafofonga Nopele ki he lakanga Minisita, ka ko e tali tatau pe mei he Palemia, “ ‘Oku fakatatau pe ki he Komisitutone”
Kaekehe kuo failaa ‘a e vaka ‘o e Kapineti fo’ou pea ‘oku hanga atu ‘a e ngaahi sino kehekehe, ‘o taki ai ‘a e Kapineti motu’a ke vakai’i ‘a e kau fakaanga ‘aneafi pehee ki he kau faiongoongo ke vakai’i ‘a ‘enau fakahoko fatongia, ko e kakai ‘a e fonua ki he ngaahi palomesi kuonau fakahoko. Pea ko e pole lahi ia ki he pule’anga fo’ou ke tonu ‘enau laka, he ‘oku ‘ai ai ko e ta’u fili ‘eni pea ‘oku fu’u mahu’inga lahi ‘enau ngaue he vaha’a taimi nounou ko’eni. He’e hili ai kinautolu he kakai ki he me’afua ke fua ‘a e pauni ‘enau fakahoko fatongia.
Ko e me’a foki ‘oku fakatokanga’i he kau faiongoongo ki he kau ngaue ‘o hangee ko e Sekelitali ki he Kapineti mo e kau ngaue tafa’aki mitia, ko e taimi ‘oku teu me’a mai ai ‘a e PM ki he loki konifelenisi pea kenau ki’i fakatokanga ki he kau faiongoongo kenau me’a hake ki ‘olunga, ko e faka’apa’apa pea ‘oku toe fu’u fiema’u lahi ia he taimi ni koe’uhi ko e ‘iai ‘a e Tama Pilinisi Kalauni.
Pea ‘oku totonu ke faipehee ai pe ki ha taha pe ‘e hoko hake ki he lakanga Palemia, ke fakahaa ‘a e faka’apa’apa ‘a e kau faiongoongo ‘enau me’a hake ki ‘olunga.
