Kuopau ke fakafisi Minisitaa Mo’ui ko hono fatongia fo’ou, mahino fili fo’ou ‘a Vava’u 14
Kuo fakapapau’i ‘e he tangata’eiki Palemia ki he kau faiongoongo ‘i he pongipongi ni, ‘e fiema’u ke fakafisi ‘a ‘ene Minisita Mo’ui Hon. Saia Piukala kae malava ke ne hoko atu ki hono fatongia lahi mo mafatukituki ko e Talekita fakafeitu’u ma’ae ngaahi Fonua ‘Esia mo e Pasifiki.
Na’e mahino foki ‘i he uike kuo’osi ‘a e ola ‘o e fili ki he ngaahi lakangga Talekita fakafeitu’u, ‘o mahino kuo ikuna ‘e Hon Saia Piukala pea ko e fuofua Tonga ia ke ne a’usia ‘a e tu’unga ma’olunga ko’eni.
Na’e mahino ‘a e ongo ki he Palemia ‘a e mole lahi ‘e hoko ki he’ene kapineti, ka ‘i he’ene me’a, “ ka ‘oku mahu’inga ange ‘a e monuu lahi ki he toenga ‘o e ngaahi Fonua ‘o e Pasifiki mei Tonga ni, he feilaulau tenau fai ke tukuange ‘enau Minisita taukei kae lave monuu ai ‘a e lau miliona he Pasifiki mo ‘Esia.
‘E fakakakato ki Fepueli ta’u fo’ou ‘a e ngaue ki he lakanga fo’ou ‘o Piukala pea ‘e fakafuofua ‘e fakafisi kimu’a he mahina ko Sanuali pea ko e fili si’i ia ‘e fakahoko ki Vava’u 14.
Ko Piukala na’e huu mai ko e fakafofonga ‘o e PTOA ‘i he fili ‘o e 2019, ka ‘i he tu’unga ma’ulalo na’e a’usia he PTOA he fili fakamuimui na’e kau ia ki he fokotu’u ‘o e pule’anga lolotonga.
Ko e konifelenisi mo e kau faiongoongo he ‘aho ni ‘o fakamahino ai ‘e he Palemia ‘a e tu’unga ‘e ‘iai ‘a e Minisita, he na’e fakakaukau ‘a e tokolahi ‘e kei Minisita pe ia pea ngaue pe hono lakanga fo’ou, ka ‘oku mahino mai ko e lakanga fo’ou ‘oku fiema’u ia ke ‘i he ‘ofisi ‘o e kautaha ‘i Filipaini ko e lakanga taimi kakato.
Kaekehe ko e mahino ko’eni ‘a e kaha’u ‘o e Minisita mo e fili si’i ‘e fakahoko, ‘e mahino vave leva ha kau Kanititeiti ki he fili si’i mei he Lolo ‘a Halaevalu.
Ko e Fonua kotoa ‘e 37 ‘oku malumalu he lakanga kuo ikuna ‘e Piukala pea mo e tokolahi ko e toko 1.9 piliona pea ko e fu’u kakai tokolahi mo e fatongia lahi. Kuo a’u mo e Minisita Mo’ui maloloo ko ‘Amelia Tu’itupou ki he lakanga ma’olunga he MOH ‘i he tafa’aki neesi.
‘I he me’a ‘a e Minisitaa, “ko e monuu ‘e mau ‘e Tonga mo e ngaahi Fonua hangee ko e Pasifiki, ko e ‘iai hanau le’o ‘i he ngaahi fakataha’anga mo e ngaahi komiti lalahi ‘a e MOH. Ko e lakanga na’e mei ikuna pe ia he ngaahi Fonua tu’umalie mo lahi hangee ko Kolea mo ‘Aositelelia, ka ko e huu atu ko’eni ‘a Tonga ‘e lava ai ke ongova ‘a e le’o ‘o e ngaahi Fonua iiki he Pasifiki pea ‘e fai leva hono fakatokanga’i mo ha ngaue kiai.”
