Koeha ‘oku fiema’u ki he Lulutai? CEO pe ko hono tuku kitu’a?
Fakahaa Pule’anga te’eki maau ‘enau fakakaukau ki he kaha’u ‘o e Kautaha Vakapuna Lulutai.
Ko e fehu’i mahu’inga ‘oku ‘i he fakakaukau ‘a e Pule’anga lolotonga, pe koeha ‘a e nga’unu pe faitu’utu’uni tenau fakahoko ki he kautaha vakapuna fakalotofonua ko e Lulutai.
‘Oku lahi ‘a e felauaki hono fakalele ‘e he pule’anga motu’a ‘a e kautaha, ‘i he ‘ikai ke ‘iai ha tupu pe koha fakalakalaka kimu’a fakataha mo e ngaahi noo na’e fakahoko. ‘Oku kau kiai mo hono fehu’ia ‘a e mahu’inga totonu ‘o e ngaahi koloa ‘a e kautaha ke ne malava ‘o tapuni ‘a e ngaahi noo.
Ka ko e palopalema heni, ko e tokotaha ‘oku fakakaukau ‘a e pule’anga ke ‘ave kiai ‘a e fakalele ‘o e kautaha Lulutai, Tevita Palu, ‘oku lolotonga ni ‘iai hono mo’ua ko e ‘ouna ia ‘o e kautaha Real Tonga na’ane ‘uluaki fakalele ‘a e fepuna’aki fakalotofonua. Na’e ‘ikai ke ola lelei pea mo e mo’ua $5 miliona ki he pule’anga ko e pa’anga na’e totonu ke ne totongi he alepau ki hono ngaue’aki ‘a e ngaahi vaka ‘o e pule’anga, ‘aia na’e kau ai ‘a e AM 60 pea mo e Y12 ko e me’a’ofa pea mei Siaina.
Ta’efiemalie ki hono fili ‘o e CEO fakataimi koe’uhi ko hono hisitolia mo e Real Tonga.
Ka na’e tuai hono fakahaa ‘a e fili ‘e he pule’anga ‘a Tevita Palu ko e CEO fakataimi kuo ‘ohake he ngaahi mitia ‘a e hisitolia ‘o e CEO pea mo’ene kautaha Lulutai. He ko hono fakafoki ‘o e fepuna’aki fakalotofonua ki he pule’anga, ko e palopalema fakapa’anga mo fakakaungaue ‘a e Real Tonga. Ko e mo’ua ‘o e Real Tonga ki he pule’anga ‘oku ‘ikai fakapotopoto ia ke toe fakafoki ki ha kautaha mo ha tokotaha pehee.
Pea ‘oku ‘iai ‘a e tui, ko e faingata’a’ia ‘a e pule’anga he taimi ni ‘o ‘ikai maau ‘enau fakakaukau koe’uhi ko e ngaahi teke ko’eni mei tu’a pea ko e fatongia pe ia ‘o e kau faiongoongo ke fehu’ia.
Tu’u ‘a e MA 60 ko e fakapolitikale’i ‘e Nu’usila mo ‘Aositelelia.
Na’e malie hono fakahaa ‘e he Palemia ki he kau faiongoongo, na’e ‘ikai mei tu’u hono ngaue’aki ‘o e AM60 mei Siaina, ka ko e teke fakapolitikale ‘a Nu’usila mo ‘Aositelelia ‘i honau vaa fakatipilometika mo Siaina ‘o kau ia he palopalema ‘a e Real Tonga fakataha mo e Covid-19. Pea ‘oku ‘uhinga ‘eni ki hono fakahaa ‘e Nu’usila pea mo ‘Aositelelia ki hona kakai ke ‘oua tenau ngaue’aki ‘a e MA60 he ‘oku ‘ikai ke faka’ataa fakamamani lahi tukukeke pe ‘a Siaina. Ko e fo’i ‘ai ko’eni ‘a e ongo fonua ni, he ko kinaua ‘a e tokolahitaha ‘o e kau folau’eve’eva ki Tonga ni. Na’e fakataha pea mo e ‘ikai faka’ataa ia he sino (PASO) ‘oku ne sivi mo faka’ataa ‘a e fefolau’aki he Pasifiki. ‘Oku a’u mai ki he lolotonga ni pea mo e ‘e’epa pe ‘a e AM60 ‘i Fua’amotu ‘o ‘ikai toe ngaue’aki.
Koeha ‘a e fili lelei taha?
Ko e fili leleitaha leva ki he pule’anga ‘oku ua, ko’enau fakangaue’i ‘a Tevita Palu ko e CEO kae kei fakamalumalu pe ‘a e Lulutai he pule’anga. He kuonau fakahaa ‘enau falala ki he tokotaha ni ‘i he’ene taukei ‘i he mala’e ‘o e fepuna’aki.
Ko hono ua, ko’enau tuku kitu’a ‘a e folau fakalotofonua ke fakalele fakataautaha, kae ‘ikai ke toe kaunga kiai ‘a e Real Tonga koe’uhi ko hono hisitolia ngaue mo e pule’anga. He ‘oku ‘iai pe mo e ngaahi kautaha ‘oku nau feinga mai mei tu’a kenau fakalele ‘a e fepuna’aki fakalotofonua ‘o hangee ko e Flying Niu.
Pea ko e taha foki, ko e too Folofola ‘a e Tama Tu’i ke nofo taha ‘a e pule’anga ki hono ngaahi fatongia pau ki he kakai ‘o e fonua, kae tuku ‘a e ngaahi pisinisi ke fakalele fakataautaha.
