Tonga Independent News

Koeha ha Lao ‘oku ne tapui ha taha mei ha’ane laiseni Letio?: Lavulavu.

Ko e fehu’i ia kuo toe tuku mai ‘e he taha ‘o e kau politikale ‘iloa taha he fonua ‘Etuate Lavulavu, ki he fehu’ia na’e tuku atu kiate ia, koe’uhi ko hono fehu’ia he tokolahi hono foaki ange ‘e he pule’anga, ‘a ‘ene Laiseni letio, ke ne fakalele letio he fonua ni.

Na’e kau ‘a e hisitolia ‘o Lavulavu ‘i he Fakamaau’anga ‘i he kaveinga na’e hoha’a kiai ‘a e ni’ihi, hili hono foaki ange ‘ene laiseni, pe ‘oku malava pe ia pe ‘oku ‘iai ha lao kiai.

Ka ‘i he tali ‘a Lavulavu ki he fehu’i ‘a e ongoongo ni, na’ane fehu’ia ai pe koeha ha Lao ‘oku ne tapui ha taha mei ha’ane Laiseni? Ko e kupu fiha ia ‘o e Lao pea ko e Lao feia?

Na’e toe pehee ‘e Lavulavu, “na’e ‘osi ‘iai pe ’emau Laiseni Letio ne ma’u he ngaahi ta’u kuo hili. Pea pehe mo e Nusipepa  ka ‘oku te’eki ai ke maau lelei ke lava ‘o fakahoko fatongia he ‘oku kei tali hono ngaahi me’angaue mei muli ke fakakakato ‘aki ke lava ‘o ‘au ki Tahi. Ko ‘ene maau pe ia ‘e toki lava ‘o fakahoko fatongia.

‘Oku ‘ata’a pe ia ki ha taha pe ‘i Tonga ni ke ne ma’u ha faingmalie tatau, kapau ‘oku ne lava ke fakakakato ‘a e ngaahi fiema’u ki ha’ane fa’ahinga Lasiseni Faka’uli, Laiseni pisinisi, Laiseni Falekoloa, Laiseni Toutai, Laiseni Nusipepa, Laiseni TV, Laiseni Letio, Laiseni Langa, Laiseni Takimamata, pe ha fa’ahing laiseni pe ‘o Fakatatau mo e Lao ‘a Tonga. Ko e anga pe ia ‘eku ki’i mahino ki ai. 

He ko e fehu’i mahuinga ke fehu’i?  Ko  e ha Lao ‘oku ne tapu’i ha taha mei ha’ane Laiseni?  Kupu fiha ia?  Lao fe ia?

Pea ko e fehu’i hoko leva? Ko e ha Lao ‘oku ne taofi?  Ko e kupu fiha ia? Pea ko e ha hingoa e Lao ko ia?

Ko e konusitutone kuopau ke tatau e Lao ki he toko taha kotoa pe. Pea he ‘ikai ke fai filifilimanako ki ha taha.”

Na’e to e tukuaki’i he ni’ihi ‘a e fika letio (frequency) na’e foaki kia Lavulavu na’e fai ‘enau feinga kiai ka na’e ‘ikai, ka ‘oku nau ‘ohovale hono tuku mai ‘a e ongoongo tukuatu ‘a e va’a Fakamatala (Communication) ki hono foaki ‘o e fika FM87.1 kia Lavulavu. Na’e toe hange ‘oku faka’ohovale ki he tokolahi, ko hono tuku fakaongoongo mai (Press Release) mai ‘a e foaki laiseni kia Lavulavu, ka ‘oku ‘ikai angamaheni ‘a e foaki laiseni ki he ngaahi letio, ka kuo hangee kuo makehe pehee ai ‘a Lavulavu.

Kaekehe na’e fai ‘a e feinga ‘a e ongoongo ni ki he ‘ofisi ‘o e Potungaue Fakamatala ke ‘omai hanau tali ki he ngaahi hoha’a mei he ni’ihi ko’eni, ka ‘oku a’u mai  ki he ‘aho ni talu mei he uike kuo’osi mo e te’eki ke faingamalie ‘a e potungaue ke ‘omai ha’anau tali.

‘Oku ‘ikai puli ki he tokolahi ‘a e ngaue fakapolitikale ‘a Lavulavu pea ‘oku tui ‘a e tokolahi ko e helo pea toe mate ngata’a mo’oni ia ‘o e politikale ‘i Tonga ni. He kuo ‘iai ‘a e ngaahi faingata’a fefeka kuo ne fepaki moia, kau ai ‘a ‘ene lava pea too he fili Fale Alea. Ko hono puke ia lolotonga ‘ene folau fakapule’anga pea a’u ‘eni ki he’ene a’u ki Tolitoli ‘i he tu’utu’uni Fakamaau’anga, ka ‘oku ‘ikai pe tuka tokotaha ni, hono tofa hono hala ke to e ‘ataa mai ai neongo ‘oku to e fakahoko fo’ou ‘ene hopo.