‘Ikai poupou’i mo siolalo kau fakafofonga ki he tohi tangi kau lotu hufia
Na’e mahino ‘a e ‘ikai poupou’i ‘e he ni’ihi ‘o e kau fakafofonga ‘o e Fale Alea pea fakataha mo e haa mai ‘a e siolalo ki he tohi tangi ‘a e kulupu ko e kau Lotu Hufia ‘a Tonga.
‘I he tohitangi ‘a e kau Lotu Hufia na’e mahino ‘aupito pe ‘a e me’a na’e tokanga kiai ‘enau tangi, ke fakafoki ‘a e pule’i ‘o e fonua ki he Fale ‘o Tupou ‘o hangee ko e tukufakaholo pea mo e ngaahi fakamo’oni fakafolofola ki he faka’otua ‘o e pule ‘a Ha’a Moheofo.
Kae fakatatau ki he fakamalanga ‘a e kau Fakafofonga ‘o taki mai ai ‘a Tongatapu 4 Mateni Tapueluelu, ‘a e ‘ikai kenau poupou’i ‘a e fokotu’u koia ‘a e tohitangi ke fakafoki ‘a e pule ki Ha’a Moheofo. Na’e tui tatau pe foki ‘a e kau fakafofonga kakai pea mo e nopele ‘e taha na’e kau he fakamalanga Lord Tuilakepa, ‘i he ‘ikai ke tui ki he taumu’a ‘o e tohitangi,
Na’e tui ‘a e kau fakafofonga, he ‘ikai ke mokoi ‘a e Tama Tu’i ki he fakakaukau koia ke fakafoki ‘a e mafai ki he’ene pule, he na’atau fakahoko ‘a e ngaahi ngaue kovi ‘o a’u ki hono tutu ‘o Nuku’alofa, ko’etau fiema’u ‘a e mafai pule pea mokoi ‘a e La’aa hono 5, King Tupou 5 ke momoi ‘a e konga hono mafai fakalele ‘o e fonua ki he kakai. Pea ko e ta’u pe ‘eni ‘e 13 kuo tau toe lele atu ke fakafoki ‘a e mafai pule.
‘I he tui ‘a Sione Taione, ‘oku ‘ikai ko ha founga ngaue lelei ketau fiema’u ha me’a pea tau lele ki Fale lahi ‘o kole pea ko’etau ta’efiemalie pe pea tau lele atu ‘o talangaange ke liliu ia. He ‘oku anga ta’efaka’apa’apa lahi ia ke fakahoko ha fa’ahinga founga ngaue pehee mo e Fale ‘o Tupou.
Na’e tui ‘a Lord Tu’ilakepa, pe koeha ‘a e tu’unga ‘o e ngaue fakapolitikale ‘oku ‘iai ‘a e fonua, katau feinga pe ke laka kimu’a he ‘oku mahino pe ‘a e fu’u kei si’i ‘etau feinga ki he pule fakatemokalati.
Kaekehe ko e fakaloloma ki he ki’i kakai na’e toko 100 tupu na’e fakamo’oni ‘i he tohi tangi, ko e hangee ‘oku siolalo ‘a e ni’ihi ‘o e kau fakafofonga ki he’enau tohi tangi mo’enau totonu fakakonisitutone.
Na’e fakahaa ‘e Tapueluelu ia ki he fale, ke fekau ‘a e kau Lotu Hufia ke lotu pea mo ngaue kae ‘oua ‘e lotu ‘ata’ata pe. ‘Oku kau ‘eni ia he fakamalanga siolalo mo’oni ki he kakai ‘o e fonua pea pehee ki he mata’i koloa ‘a e Tonga ko e Lotu. He ko e tokotaha kotoa pe ‘oku lotu mo ngaue, he ko e me’a ia ‘oku kei mo’ui ai ‘a e kakai Tonga he ‘oku nau lotu mo ngaue ke ma’u ha me’a kenau kai mo inu, mo e fale kenau nofo ai mo e vala kenau tui ‘oku felave’i mo e mo’ui ‘a e tangata. Ko e me’a ia ‘oku lotu ai ‘a e tangata ko e ngaue hono nima ‘o mo’ui ke fakahoko ‘aki ‘ene lotu.
Ko e me’a mahu’inga ‘i he tohitangi ko e ngaahi me’a kuo hoko ‘o hangee ha fakamo’oni ki he houhau ‘a Sihova ki he fonua ‘o kau ai ‘a e fakatamaki mo’unga afi Hunga Tonga/Ha’apai. Ko hono tutu ‘o Nuku’alofa, ko e ngaahi afaa kuo too he fonua pea pehee ki he palopalema ‘o e faito’o konatapu mo e ngaahi hia he fonua kuo hoko, ka na’e ‘ikai angamaheni pehee. Pea ‘i hono fakahoa ki he tohitapu ko e me’a tatau pe na’e hoko he mo’ui ‘a e kakai ‘Isileli.
Ka ko e palopalema foki ‘i he me’a ki he lotu, ko e kehekehe ‘o e ngaahi tui fakalotu pea ‘e faingata’a ai ke fai ha fetaulaki. Pea ko e ni’ihi ko’eni na’anau fakahoko ‘a e tohitangi ‘oku ‘ikai kau ai ha kau takilotu ‘iloa, ka ko ha falunga kakai pe ‘o e sosaieti.
Ka ko hono faito’o pe ‘o e faikehekehe fakalotu mo fakapolitikale, ko e faka’apa’apa’i a e tui ‘a e tokotaha kotoa ‘o tatau ai pe, pe ‘oku ke tui tatau moia pe ‘ikai. Ka ki he huu ‘a e ngaahi lea ‘oku haa mai ai ‘a e siolalo ‘oku fu’u anga ma’ulalo kae tautefito ki he’etau mata’i koloa ‘o e lotu.
