Fana he kau Polisi me’alele Faka’iloa ‘ikai tu’u hono ta’ofi mahalo’i ‘iai faito’o konatapu, ‘i he me’alele mali mo e fanau iiki toko ua

‘Oku faka’osi’osi atu ‘i he Fakamaau’anga Lahi ‘ia LCJ Bishop KC ‘a e hopo ‘o e kau Faka’iloa kehekehe mo e tukuaki’i ki hono ma’u pea mo hono huu mai ‘o e faito’o konatapu ‘oku ‘i he lau kilo hono lahi.
‘Oku fakafofonga’i ‘e he loea ‘iloa ko Sifa Tu’utafaiva ‘a e kau Faka’iloa pea ko e uike ‘aki ‘eni hono tolu ‘a e lele ‘a e hopo mahuinga ni. He ‘oku kau ai ‘a e ngaahi hingoa mahu’inga hangee ko Ta’ufo’ou Fale’ofa, Tohi Tongi Fetu’u, ‘Eneasi Taumoefolau mo e ni’ihi kehe pe.
Kaekehe ko Ta’ufo’ou Fale’ofa na’e ‘uluaki ta’ofi he kau Polisi he ‘aho 26 Sune 2023 ‘i he hopo ko’eni ‘onau ma’u he’ene telefoni ‘a e hingoa ko e Tohi Tongi Fetu’u, fakataha mo e fika fetu’utaki ‘o e ni’ihi kehe.
‘I he ‘aho 13 ‘Aokosi 2023 na’e puke ai ai he kau Polisi ‘o tu’utu’uni ke tauhi ki Sepitema, ‘o toki vakai ai koeha ‘a e hoko atu. Pea ‘i he ‘aho 29 ‘Aokosi na’e fakahoko ai hono faka’eke’eke he kau Polisi.
Kaekehe ko e talanoa malie ki hono puke ‘o Ta’ufo’ou na’e palani’i lelei he kau Polisi. Na’e ‘uluaki fekau atu ‘a e me’alele Polisi ‘e taha ki Kolonga ke tali ha fou atu ai ‘a e Faka’iloa, kae toki lele atu ‘a e ‘uu me’alele ‘a e kau Polisi kuo fakamahafu kakato ‘a e ni’ihi he va’a faito’o konatapu mo e me’atau.
‘I he a’u atu ‘a e kau Polisi ki he fo’i hala ‘i Hoi ‘alu ki Kolonga, na’anau fetaulaki tu’u ai mo e Faka’iloa ka na’e toe tafoki ia ‘o lele he’ene ‘ilo ko e kau Polisi. Na’e tuli atu ‘e he ongo Polisi ‘e tokoua ‘o kaila atu ke tu’u kae lele pe Faka’iloa, kae kolosi ‘a e me’alele ‘a e kau Polisi ‘imu’a he Faka’iloa ‘o ta’ofi. Na’e hopo atu ‘a e ‘ofisa ‘e taha, ka na’e fakatokanga’i ‘e he Faka’iloa ‘oku ‘iai mo e me’alele Polisi ‘e taha ‘oku tau mai ‘imui. Na’e toe langa’i ‘e he Faka’iloa ‘ene me’alele ‘o tui’i ‘a e me’alele ‘a e kau Polisi kae hoko atu ‘ene lele.
Na’e ofi ‘i he kilomita ‘e 100 ‘a e oma na’e ngaue’aki he Faka’iloa ‘o fakatatau ki he fakamatala fakamo’oni ‘a e ‘ofisa Polisi na’e taki he fakatotolo. Pea ko’euhi ko hono fiu ta’ofi ‘o e faka’iloa ke tu’u, na’e ngaue’aki leva he kau Polisi ‘enau me’afana ke fana’aki ‘a e va’e ‘o e me’alele ‘a e Faka’iloa ‘o a’u ki he tu’unga ko’ene tu’u ‘o tukulolo ki he kau Polisi.
Ko e fakaloloma taha na’e toki ‘ilo he kau Polisi hono ta’ofi ‘o e Faka’iloa ‘o fakahifo ‘o fakatokoto he loto hala, ‘oku ‘iai ‘a e ongoleka iiki ‘e tokoua he me’alele.
Na’e tukuaki’i ‘e Sifa ‘a e kau Polisi ki he ‘ikai muimui ki he founga ngaue, ko e sio ki he mali mo e fanau iiki ‘i he me’alele. Ka na’e pehee he ‘ofisa Polisi, na’ane ‘ilo ‘oku ‘i he me’alele ‘a e hoa ‘o e Faka’iloa hono ‘uluaki ta’ofi, ka na’anau toki ‘ilo pe ‘oku ‘iai mo e ongo leka he sea mui hono ta’ofi ‘aki ‘a e me’afana. Na’e pehee he ongo ‘ofisa na’anau taufetuli mo e Faka’iloa, ko e fakakaukau lelei taha ke feinga’i ‘a e Faka’iloa ke tu’u na’a hoko ha fakatamaki he oma ‘ene lele pea na’e ‘ikai pe tena ‘ilo ‘oku ‘ia ha ongoleka iiki ‘i he me’alele.
Na’e tukuaki’i he kau Polisi lolotonga ‘enau tukufetuli na’ana fakatokanga’i ‘oku lii mei he me’alele ha me’a kitu’a. Pea ko e hili hono ta’ofi ‘o puke ‘o e Faka’iloa ki he laine ia ‘o e 5-6pm na’e kamata ‘a e kau Polisi kenau kumi ‘a e feitu’u na’e lii ai ‘a e me’a mei he me’alele. Pea fakafuofua ki he taimi 8pm na’e ofongi ai ‘e ha taha ‘o e kau Polisi ‘a e kofukofu kehekehe ‘e ua fakafuofua ki he taki kilo taha ‘oku ma’u he ve’ehala. Ko hono ma’u ko’eni kuo fakapo’uli pea faitaa’i ‘e he kau faitaa ke tanaki ‘a e fakamatala.
‘Oku malie ‘a e hopo ni koe’uhi ko e loea lelei ‘a e kau Faka’iloa ‘oku ne fehu’i fakafihi ‘a e kau Fakamo’oni ‘a e Kalauni. Ka ‘oku malie ko e ma’u ‘a e loto mo e fakakaukau ‘a e kau ‘ofisa kenau tali lelei ‘a e fehu’i, ‘ikai hamumu he ko e taimi ia ‘oku kau kovi ai ki he’enau tali fehu’i.
‘Oku malie ‘a e hoponi he kau ai ‘a e ma’u ‘a e faito’o konatapu na’e huu mai mei muli pea ka halaia ko e ngaue popula ki he mate.
‘Oku ‘iai mo e ngaahi ngaue (operation) ‘oku tukuaki’i he Faka’iloa ko e kakai ‘oku ngaue’aki he kau Polisi ‘oku saute’i koe’uhi ko e lahi ‘o e faito’o konatapu ‘oku puli he operation ‘ikai toe ma’u.
‘Oku kau mo e fakamatala ki hono taketi’i he kau Polisi ‘a e tokotaha ko ‘Eneasi Taumoefolau ‘oku pehee ko e taki ia ‘o e kau kengi ‘i Tonga ni. ‘E malie ‘a e ‘osi ‘a e hopo loloa ni ke toki tuku atu ‘a e fakaikiiki kotoa ‘i hano tuku mai ‘a e tu’utu’uni ‘a e Fakamaau’anga.