Tonga Independent News

Ke hiki kakai mei he tofi’a kau nopele ki he tofi’a pule’anga kapau ‘ikai loto Nopele ke lesisita honau ‘api

Ko e fakahinohino ia ‘a e Minisita Fonua ki he kau faiongoongo, ‘o fekau’aki pea mo e fehu’i ki he palopalema ‘oku fekuki mo e kakai ‘o e fonua ke lesisita honau ngaahi kelekele kuo ma’u. Pea kau ai mo e kelekele tofi’a nopele ‘oku lisi ki he ngaahi siasi mo e ngaahi ako’.

‘I he fakakaukau ‘a e Minisita, kapau ‘oku fiema’u he kakai ‘oku fiu feinga ke lesisita honau ngaahi ‘api mei he kau Nopele pea nau fetukutuku ki he ngaahi tofi’a pule’anga kae lava. He ko e tofi’a ‘a e kau Nopele ‘oku ‘ikai lava ‘a e pule’anga ‘o fai ha ngaue kiai he ‘oku fa’iteliha pe kau Nopele. ‘I he tu’u ‘a e lao, ko’ene toki fakamo’oni ‘a e ma’u tofi’a ki ha tohi kole kelekele pea ‘e toki lava ‘o lesisita.

Na’e tefito leva ‘a e fehu’i pe koeha ‘a e nguae ‘a e pule’anga ‘e fakahoko ki he palopalema ko’eni. He kuo a’u ki he kau Nopele kuo lava ‘a e langa falelotu ‘a e kolo ‘e taha ka ‘oku te’eki ke huufi, he ‘oku ‘ikai loto kiai ‘a e Nopele ma’u tofi’a. Ko e falelotu ‘o e kolo ‘e taha ‘oku mei ‘osi hono lisi pea ‘oku feinga ‘a e siasi ke fakaloloa ‘a e lisi, ke hoko atu ‘a e ngaue ‘o e lotu pea mo e siasi he kolo mo e fonua. Ka ko e fakamatala falala’aga ‘oku ma’u he ongoongo ni ‘oku loto ‘a e Nopele ke fakatau he siasi hano ‘api ‘i Nu’usila ‘i loto ‘Okalani, ka ne toki fakamo’oni ki he fakafo’ou ‘a e lisi. Pea ko e taha ko e si’i kakai kuo foaki ange honau kelekele he Nopele pea ko’enau feinga atu ke fakamo’oni kae lesisita honau ‘api, ‘oku talaange ia ke ‘alu pe nofonofo pe ai. Ka ‘oku fiema’u he kakai kenau leisita kenau tau’ataina kakato kiai.

Ka na’e faka’ohovale ‘a e tali na’e fakahoko ‘e he Minisita Fonua, ‘oku ‘ikai ke lava kinautolu ‘o fai ha me’a kiai ‘oku fa’iteliha pe Nopele ki hono kelekele. ‘Oku tui ‘a e tokolahi ‘oku kau ‘eni ha tali ma’ulalo ki he fanongo ‘a e kakai ‘o e fonua. He ‘oku nau ‘amanaki atu ko e kakai kuonau fili ke tokanga’i ‘enau fiema’u pea ko honau fatongia ke fa’u lao ke tokoni ki he lelei ‘o e fonua. Ka ko’eni ‘oku talamai ‘oku ‘ikai lava pule’anga ‘o fai ha me’a.

Kaekehe ‘oku mahino pe fale’i ‘a e Minisita koe’uhi ko e tofi’a pule’anga ‘e lava ‘a e pule’anga ‘o faitu’utu’uni kiai. Kae fefee si’i kakai kuo nau fakamole lahi ke fakatau honau ’api mei he Nopele pea langa honau fale kiai. He ‘ikai ke toe lava hiki ‘a e fale mo fakafoki ‘enau pa’anga kanau hiki ki he tofi’a pule’anga. Ko e tokofiha nai ‘oku nau fihia he palopalema tatau ‘o e ‘ikai lava ‘o lesisita honau ngaahi ‘api pea koeha ‘a e me’a ‘a e pule’anga ‘e fakahoko ke tokoni ki he si’i kakai ko’eni.

‘Oku ‘iai pea mo e fehu’i pe ‘oku ‘afio’i nai he Tama Tu’i ‘a e founga ngaue ‘a e kau Nopele ‘e ni’ihi mo hono kakai. He ko e kelekele kotoa ‘o Tonga ko e kelekele ‘Ene ‘Afio, ‘oku ne vahe ki he kau Nopele kenau vahe ki he kakai honau tofi’a.

Ko e fehu’i mahu’inga ‘e taha pe koeha ‘a e lahi ‘o e kelekele ‘o e kau Nopele takitaha. Koeha ‘a e lahi ‘o e kelekele kuonau ‘osi vahe ki he kakai pea mo e lahi ‘o e kelekele ‘oku nau kei pukepuke. Koeha ‘a e tokolahi ‘o e kakai kuo taimi kenau ma’u ‘api ‘o fakatatau ki he lao, ka ‘oku te’eki fakakakato ia he pule’anga.

Facebook
Twitter
Email

Related Articles

Leave a Comment